برپایی جایزه ی «ققنوس» اتفاق خرسندی بود تا بعد از سالها، به شعر نیمایی به دور از هرگونه دسته بندی در مکاتب شعری دیگر، توجه ویژه ای شود. متاسفانه در جشنواره های متعدد شعر که در طول این سالها برگزار شده، شعر نیمایی تنها به این جرم که شعر «نیمایی»ست بررسی نمی شد و به مرحله ی رقابتی راه پیدا نمی کرد. اما امسال با تدبیر مسئولین جشنواره، این فرصت در اختیار شاعران نیمایی قرار گرفت تا بعد از سالها، بتوانند در بخش مجزایی که مختص به شعر نیمایی باشد اثارشان بررسی شود. من هم به روال قوانین جشنواره، 8 شعر از مجموعه اشعار کتاب «بدایع شکوهمند زن و زمین» و «از زلف های خورشید گرفتن» که هردو، توسط انتشارات روشنگران منتشر شده بود، به دبیرخانه جشنواره ارسال کردم که خوشبختانه با اقبال موفقیت روبه رو شد.  

** گزینش اشعار در حوزه ی شعر نیمایی برپایه ی چه معیارهایی بود؟ آیا توسعه هایی که برخی از شاعران چون؛ فروغ فرخزاد و سیاوش کسرایی بر شعر نیمایی داشته اند، در معیارهای انتخابی اشعار تاثیرگذار بود؟

هیئت داوران صرفا براساس معیارهایی که نیما برای سرودن یک شعر نیمایی ارائه کرده و چهارچوب هایی که برپایه ی نظرات خاص نیما باشد، دست به گزینش اشعار زدند. حتی توسعه هایی را که شاعران بعد از وی، در کیفیت کاربرد وزن ایجاد کرده بودند، کنار گذاشته شد و درنهایت آثاری مورد بررسی قرار گرفت که با مولفه های اولیه ی یک شعر نیمایی چون فرم و ساختار عمودی، زیبایی شناسی، درون مایه ی معاصر، نگاه مدرن به پدیده های جهان هستی، و وحدت طبیعی میان این عناصر سروده شده بود.

** فکر می کنید چه تفاوتی در کیفیت برگزاری و روند انتخابی اثار راه یافته میان جشنواره های دولتی با خصوصی می توان قائل شد؟  

متاسفانه در جشنواره های داخلی زمانیکه دولت پشتوانه ی اصلی برپایی باشد، سیاست های آنها اتوماتیک وار در تمام نسوج آثاری که به جشنواره ارسال شده، راه پیدا می کند و در وضعیت های انتخابی به خود حق دخالت می دهند؛ دراصل هیچ استقلالی به برگزارکننده ها داده نمی شود. چنین طرز تفکری باید اصلاح شود  که چون دولت برای تامین هزینه های برگزاری یک جشنواره کمک می کند، پس همین حمایت مالی باید عاملی شود تا به این بهانه بتواند سیاست هایش را در نحوه ی انتخاب آثار اعمال کند. قطعا چنین وضعیتی از جانب شاعران استقبال نمی شود و همین مسئله هم به مرور تبعات فراوانی در پی خواهد داشت.

**  ازطرفی دیگر جشنواره های خصوصی بدلیل عدم پشتوانه ی مالی مستمر ، به تدریج کمرنگ تر از قبل به راه خود ادامه می دهند و گاها در سالهای ابتدایی، دستخوش دگرگونی های کیفی می شوند... 

درسته. در این حالت هم دو اتفاق می افتد. سرنوشت جشنواره هایی که بصورت خصوصی از طرف جمعی از شاعران و با بهره از عنوان شاعری «صاحب نام» تشکیل می شوند، به دو پیامد متفاوت می انجامد. یا جایزه ی معتبری می شود و یا با اقبال روبه رو نمی شود. حالا بیایید هردو وضعیت را بررسی کنیم. اگر این جایزه معتبر شود، جشنواره باید هرسال با هزینه های سنگین تری راهش را دنبال کند و در این وضعیت، نیاز به اسپانسرهای مختلف دارد. متاسفانه ما فاقد طبقه ی متوسط ثروتمندی هستیم که بتواند در این حوزه سرمایه گذاری کند؛ ازطرفی طبقه ی سرمایه داری که بخواهد در راه فرهنگ سازی  هزینه کردن در حوزه ی ادبی قدم بردارد، دراختیار نداریم. درنتیجه برندگان، جایزه ی مناسبی نمی گیرند. از طرف دیگر عدم حمایت مالی از هیئت داوران ، باعث کمرنگ شدن حضور داوران متخصص در جشنواره می شود و بانیان برنامه، مجبور به گزینش گروه  داوری ضعیف تری می شود. بخش داوری که ضعیف شود، جایزه هم ضعیف می شود. بخش  جوایز که ضعیف شود؛ به تدریج جشنواره هم از نفس می افتد. حالا برعکس این ماجرا را درنظر بگیرید. اگر این جایزه معتبر شود، بی تامل یکی از مراکز دولتی درصدد حمایت از جشنواره برمی آید تا جایی که حتی مهر و نشان دولتی، پای جایزه می خورد. ازجایی که جامعه ی روشنفکر ایرانی از قدرت، پرهیز می کنند درنتیجه روشنفکران ایرانی از حضور در جشنواره امتناع می کنند. عاقبت این می شود که طیف بسیار محدودی که به تدریج می شوند عاملین و کارگزاران فرهنگی حکومت، خودشان به خودشان جایزه می دهند. خوشبختانه جایزه ققنوس بعنوان اولین سال برگزاری، از این مسئله به دور بود و گواه آن انتخاب هیئت داوران از جمع افراد متخصص، صاحب نظر، و شناخته شده در این حوزه است. ضمن اینکه انجمن شاعران در گزینش شاعران نیمایی خود را محدود به یک طیف خاص نکرد و انتخابات در محدوده ی وسیع تری صورت گرفت.

** با توجه به گذشت 5 سال از تولد سایت اختصاصی «دینگ دانگ» در حوزه ی شعر نیمایی، فکر می کنید راه اندازی این سایت چقدر در تزریق اصلاح جایگاه شعر نیمایی در جشنواره شعر تاثیرگذار بوده؟

ما معتقدیم سایت «دینگ دانگ» با برانگیختن حس کنجکاوی اعضای انجمن شاعران در طول این سالها، به نوعی انگیزه ی برپایی جایزه ی «ققنوس» را در جشنواره به متولیان برنامه داد تا امسال در بخش بزرگسال ،  جایزه ای را خاص «شعرنیمایی» درنظر بگیرند.

** ایده ی اصلی تان از راه اندازی این سایت چطور شکل گرفت؟

سیاست های مجلات ادبی روشنفکری، به گونه ای بوده و هست که  اشعار ما را منتشر نمیکنند و همچنان به چاپ شعرهای خاص ادامه می دهند! برای همین یک روز من به مرحوم «جعفر کوش ابادی» و «مهدی عاطف راد» ایده ی راه اندازی رسانه ای مختص به شعر نیمایی را دادم که با استقبال این دو عزیز مواجه شد. درواقع «دینگ دانگ» با هدف احیا، ترویج و انتشار شعر نیمایی راه اندازی شد. روزهای اول روال اینگونه بود که سراغ شاعران نیمایی می رفتیم و درخواست می کردیم که اجازه بدهند چند اثر از اشعار شان را در سایت بگذاریم اما امروز بعد از 5 سال، ده ها جوان مشتاق در این زمینه کارشان روی سایت «دینگ دانگ» منتشر، بررسی و ارزیابی می شود.

** اشاره کردید که عدم استقبال نشریات ادبی از شعر نیمایی و توجه به یکسری اشعار «خاص» باعث شکل گیری این سایت شد. منظورتان از شعر «خاص» دقیقا چه نوع شعری است؟!                                                             

شعر «خاص» یعنی شعری که ویژگی های مکتبی خاصی دارد. مثلا شعر بی وزنی که ادعای «پست مدرنی» داشته باشد؛ ضمن اینکه از پرداختن به پدیده های اجتماعی-سیاسی پرهیز کند و یا با رویکرد به طنز سفید سروده شود.   

**  شما از «پست مدرن» بعنوان سبکی یاد می کنید که از نظر فنی قابل توجیه است؟ یا صرفا اصطلاحی است درمورد اشعار بی قاعده و خارج از قوانین مکاتب شعری؟!  

واقعیت اینست که درمورد شعر «پست مدرن» ما تنها یک اصطلاح رایج شده را بکار می بریم؛ نه مکتبی با تعاریف دقیق و اصولی! «پست مدرن» خارج از تمامی تعاریف شعری است و اصولا فاقد چارچوب های مشخص. این سبک به نوعی معناگریز و زبان گریز است و علاوه بر اینکه از هیچکدام از ساختارهای عمودی و افقی پیروی نمی کند، حتی از زبان قابل توجهی هم برخوردار نیست.

** یعنی یک سبک با اصول فنی بلاتکلیف....!

متاسفانه بله. چارچوب مکتبی خاصی در مورد این سبک وجود ندارد. هرنوع شعری را که در هیچ چارچوبی نگنجد، عنوان «پست مدرن» را به آن نسبت می دهند!  

** با این تعاریف، می توان اشعاری را که در نشریات مختلف با عناوین «نیمایی» یا «پست مدرن» منتشر می شوند، در این قالب ها دسته بندی کرد؟

من معتقدم نیستم کارهایی که در نشریات امروز چاپ می شوند، اشعار نیمایی است. به ندرت پیش می آید که شعری با توجه به اصول سبک نیمایی سروده شده باشد؛ مگر در مواردی خاص که از شاعران قدیمی و معروف مثل آقای «سپانلو» یا «اسماعیل خویی» کارهایی را منتشر کنند که متاسفانه در میان انبوهی از آثاری که با این نام به چاپ می رسند، گم می شود. شخصا این نوع شعرها را کارهای «روشنفکری-مطبوعاتی» می دانم که صفحات مطبوعات روشنفکری را اشغال کرده اما هیچ ربطی به سبک «نیمایی» ندارند.

** مشکل شما بعنوان یک شاعر «نیمایی سرا» در این حوزه چیست؟   

یکی از مشکلاتی که این اواخر بیش از همیشه گریبان گیر ما شده، اصلاحیه های متعددی است که به کتاب هایمان وارد می شود. اشعار سبک «نیمایی» به نوعی یک معماری محسوب می شود که هر واژه و سطرش باید در بهترین موقعیت قرار گرفته باشد. به تازگی آخرین مجموعه ی شعرم را با عنوان «نام تو را تمام درختان می دانند» از طریق انتشارات روشنگران به ارشاد فرستادم که نسبت به یک مجموعه ی شعر، با حذفیات زیادی مواجه شده. درواقع حذف برخی از سطور، معنا و محتوای کل شعر را تحت تاثیر قرار داده. آخر مگر می شود بگوییم این یک شعر نیمایی است منهای یک سطر؟!

** با توجه به اینکه در جشنواره با گلچینی از اشعار دو مجموعه  (از زلف های خورشید گرفتن و بدایع شکوهمند زن و زمین) شرکت کردید که هردو با محوریت پرداخت به موضوع «زن» سروده شده اند، می خواهم بدانم چطور شد که جایگاه «زن» در ذهنتان به قدری پررنگ شد که بخواهید مجموعه شعری را مختص به آن بسرایید؟  

سوال سختی پرسیدید و شاید هیچوقت نتوانم دلیل این «چطور» و «چگونگی» را بیان کنم. شعر یک پدیده ی بی«چرا»س... در شعرهایم سعی می کنم بهترین حالات را در وضعیت عاطفی و جذاب برای سوژه ی کارهایم انتخاب کنم؛ وآنجاست که «زن» پا به شعرهایم می گذارد. من در زن، یک عنصر عاطفی می بینم. اولین تجربه ام هم در این زمینه شعر «سفر ایرانی» است که اینگونه آغاز می شود:

-از کجا می آیی؟

قهوه و شیر و عسل!

من نگاهت را می شناسم انگار

ما کجا با هم بودیم؟